Alamat ng Mangga

Noong unang panahon, may mag-anak na nakatira sa isang bayan sa Zambales. Masisipag ang mag-asawa ngunit ang kanilang tatlong anak na binata ay napakatamad.

Pinababayaan nila ang kanilang matatandang magulang na magsaka upang sila'y may makain. Pinagsabihan ng mag-asawa ang magkakapatid na tumulong naman sana ngunit hindi sila sumusunod. Minsan naman ay pinag-aawayan pa nila kung sino ang dapat tumulong sa bukid.

"Ano kaya ang mangyayari sa ating mga anak kapag tayo ay nawala na?" nag-aalalang tanong ni Mang Pangga kay Aling Manggita.

"Kailangan matuto ang ating mga anak," sagot naman ng matandang babae.

Isang araw ay kinausap ng mag-asawa ang tatlong anak. "Mga anak, ang mayamang lupain natin ay may taglay na ginto. Subalit makukuha nyo lang ang ginto kung inyong paghihirapan," sabi ni Mang Pangga.

"Kailangan matuto kayong magtrabaho, mga anak. Matatanda na kami at ayaw naming magutom kayo kapag kami'y wala na," dugtong ni Aling Manggita.

Ngunit hindi nagbago ang mga anak nila. Isang araw ay nagulat ang tatlo nang magising silang walang pagkain sa kusina.



"Inay, Itay, bakit walang almusal?" sigaw nila ngaunit walang sumagot sa kanila.

Naghanap sila nang naghanap ngunit hindi na nila nakita ang magulang. Gutom at pagod na sila kaya't napilitan silang maghanap ng makakain. Hindi sila sanay magtrabaho kaya't labis na nahirapan ang tatlo. Noon nila naalala ang sinabi ng magulang.

"Sabi ni Itay, may ginto sa ating bakuran, subalit saan kaya natin ito mahahanap?" tanong ng panganay na si Biboy.

Halos araw-araw ay nilibot ng magkakapatid ang bakuran. Hinahanap nila ang gintong sinasabi ng ama. Hanggang isang araw, may nakita silang dalawang kakaibang halamang tumubo sa kanilang bakuran. Noon lang sila nakakita ng ganoong uri ng halaman.

Inalagaan ng magkakapatid ang dalawang halaman. Nararamdaman nilang may kinalaman ang mga halamang ito sa nawawala nilang magulang. Naging masisipag narin ang magkakapatid at natutong magtanim. Kung hindi nga naman sila kikilos ay hindi sila kakain.

Isang araw ay napansin ng magkakapatid na namumunga na ang dalawang punong kanilang inalagaan. Isang umaga'y napansin nilang ang mga berdeng bunga ay nagkulay-ginto. Pumitas ng isa si Biboy at tinikman ito.

"Wow! Ito na yata ang pinakamasarap na prutas na natikman ko," halos pasigaw na sabi niya nang matikman ang prutas.

"Ito ang gintong sinasabi nina Itay at Inay! Makatutulong sa atin ang mga punong ito ngunit kailangan munang mamunga at paghirapan bago maani ang matatamis, mababango, kulay ginto, at hugis-pusong bunga,"

"Mahal na mahal talaga tayo nina Inay at Itay. Kahit wala na sila ay nag-iwan sila ng alaala ng malilinis at mabubuting puso nila. Kaya siguro matatamis ang mga prutas na ito." dugtong pa niya

Nakilala ng lahat ang masarap na prutas na tinawag nilang mangga mula sa pinagsamang pangalan nina Aling Manggita at Mang Pangga, ang mabubuting mag-asawang nagsakripisyo para sa mga anak at para sa lahat ng taong hanggang ngayon ay patuloy na nakakain ng masarap na bunga ng mangga.

Alamat Kung Bakit Maalat Ang Dagat

Maraming iba't ibang kwento kung bakit maalat ang dagat. Ito ang isa mga iyon.

Habang binabaybay ni Alfonso ang gubat, bitbit ang hamon na bigay ng mayamang kapatid, siya'y nag-iisip.

"Mabuti pa si Kuya, ang galing na ng buhay. Kay laki ng bahay at ang gagara ng kasangkapan."

Biglang may lumitaw na duwende sa kanyang dadaanan. Narinig yata ang kanyang sinasabi sa sarili, o di kaya ay naamoy ang hamon na dala niya. Mahlig pala ang mga duwende sa hamon.

"Ginoo," bati niya kay Alfonso, "gusto mo palang yumaman. Tutulungan kita, basta't ibigay mo sa akin ang hamon mo."

"Paano mo ako matutulungan?" ang tanong ng nagdududang Alfonso. "Gusto mo lang yatang makuha ang hamon ko. Hindi ko ito basta maibibigay dahil mga isang buwang maiuulam ito ng asawa ko. Mahilig din siya sa ganitong pagkain."

"Tiyak na matutuwa ang asawa mo sa ipapalit ko diyan. ito, gilingang mahiwaga. Kahit anong bagay o pagkain ang ipagiling mo dito ay gagawin nito at ibibigay sa iyo. Sabihin mo lang ang nais mong ibigay sa iyo."

"O sige. Palit tayo." At nagpatuloy na sa kanyang lakad si Alfonso. Dala niya  ang gilingan, sumakay sa bangka para makauwi agad. Nasa kabila ng dagat ang tinitirahan niya. Pihadong naiinip na sa paghihintay ang kanyang asawa.

Nang nasa kalagitnaan na ng dagat ang bangka, napagpasiyahan ng lalaki na magpagiling ng asin. kakaunti na ang asin na paninda ng asawa niya.


"Matutuwa si Mameng pag dinalhan ko siya ng maraming asin. Sana'y huwag na siyang maghanap pa ng hamon. Aba, siyanga pala! Mauutusan ko ring gumiling ng hamon ito pagkatapos. Mahiwaga raw ito sabi ng duwende."

Inilagay sa harapan niya ang gilingan at sinabi rito, "Gumiling ka ng asin." At naglabasan ang asin sa bibig nito. Labasan ng labasan ang asin. Mayamaya pa'y halos puno na ang bangka.

"Tama na!" sigaw ni Alfonso.

Ngunit giling parin ng giling ng asin. "Paano ba ito patigilin?" Hindi nga alam ni Alfonso ang pagpapatigil sa gilingan, kaya umawas na ang asin sa bangka.

Lumubog ang bangka kasama ang asin at ang gilingan. Mabuti na lamang at hindi nalunod si Alfonso. Ang gilingan, magpahanggang ngayon, ay gumigiling parin ng asin sa ilalim ng dagat.

Ang Alamat ng Bayang Lumubog sa Baha - Lawa ng Paoay sa Ilocos Norte

Noong unang panahon, hindi isang lawa ang Lawa ng Paoay, kundi isang kalupaan. Maraming mga tao ang nakatira dito na mayayaman at maunlad. Magagara ang kanilang mga tahanan, at ang mga babae't lalaki ay kinakikitaan ng luho. Maraming alahas, mga adorno, at makikisig na kasuotan.

Noong una, sila'y maka-Diyos. Ngunit sa pag-angat ng buhay, nagbago ang kanilang mga ugali. Nagkahilian sila, nagpayamanan, nagpataasan. Naging mainggitin, palalo at maramot sa mga mahihirap.

Ngunit may mag-asawang hindi nagbago. Nagpatuloy sina Paulo at Rosa sa nakagawiang pamamanata sa Diyos. Nanatili silang mapagkumbaba at matulungin sa mga nangangailangan.

Isang araw, may isang matandang babae na dumating. Humingi ito ng pagkain sa mga mayaman. Siya daw ay nagugutom. Hindi lamang siya pinagdamutan, pinagtabuyan pa siya ng mga mayayamang kanyang nilapitan. Sa bahay nina Paulo at Rosa siya nakaramdam ng ginhawa.


Nang sumunod na araw, isang magarang lalaki ang napadako sa baryo. Sa bawat bahay niyang puntahan, siya'y pinatuloy at magiliw na tinanggap.

Ang pagdating pala ng mga panauhin ay huling pagsubok sa ugali ng mga tao. Biglang kumulog nang malakas, kasabay ng nakasisilaw na kidlat. Bumuhos ang malakas na ulan.

"Tayo na sa itaas ng bundok," yaya nina Paulo at Rosa sa mga kanayon. "Baka bumaha,"

May ilang mga mahihirap na tao na nakinig sa kanila. Ang mga mayayaman ay nagpatuloy sa kanilang pagsasaya. Lumipas ang mga araw, mga lingggo. Tuloy parin ang ulan. Tumaas nang tumaas ang tubig. Dahil malalaki ang mga tahanan, hindi gaanong nabahala ang mga mayayaman.

Dumaan ang ilan pang araw. Mataas nang lalo ang tubig at nalaman ng mga tao na hindi na sila makaaalis sa kanilang kinalalagyan. Naging lawa na ang pook. Di nag-laon at nangalunod ang mga taong naiwan doon. Karamihan ay ang mga palalong mayaman na di-matalikdan ang kagustuhan sa kariwasaan at aliw.

Ang lawa na iyon ay tinawag na Lawa ng Paoay ang pinakamalaking lawa sa lalawigan ng Ilocos Norte. Ang tawag ng mga naka­tira dito sa lawa ay Dacquel a Danum o malaking tubig. Idineklara itong national park sa pamamagitan ng isang batas na pinagtibay noong 1969.