Ang Alamat ng Pinakamaliit Isda (Sinarapan)

Ang Alamat ng Pinakamaliit Isda (Sinarapan)

Ang mag-asawang hari at reyna sa pampang ng kilalang lawa ng Buhi ay nagtayo ng isang magandang palasyong kinaiinggitan ng ibang hari. Ang reyna ay mahal ng hari kaya anuman ang mahiling nito ay pilit na sinusunod.

Pagkaraan ng ilang panahon ng kanilang matamis na pagsasama ay naglihi ang reyna. Kung anu-anong pagkain ang hiniling at idinulot naman ng hari, subalit pagkaharap ay ipinalalayo sapagkat hindi niya maibigan. Sa gayon nang gayon ay nangayayat ang reyna at nagkasakit. Ang hari ay halos masiraan ng bait. Inutusan ang lahat na kumuha ng lahat ng uring pagkain at mga bungangkahoy. Ang utos ay tinupad ng mga kawal at ng buong kaharian upang baka sakaling magustuhan ng maysakit.

Napangiti ang reyna nang makita ang bunton ng suhang naninilaw ang balat. Nagpatalop ang hari. Nang mabuksan, nakita ng reyna ang mga butil ng suha. Siya'y natakam at kumain. Nasarapan siya sa katas nito.

Gumaling ang reyna at nasiyahan ang hari. Umasa ang hari na bukas-makalawa ay magkakaroon din ng tagapagmana.

Isang gabi ay lumakas ang ulan at hangin. May kidlat at kulog. Lumaki ang tubig at sinundan pa ng malalakas na lindol. Gayon na lamang ang takot ng mga tao. Ilang araw ding masungit ang panahon. Umapaw ang tubig sa palagid ng palasyo. Akala nila'y delubyo na.

Nang tumigil ang bagyo, ang mga tao ay nagtaka nang gayon na lamang nang makita nila na ang Lawang Buhi ay punung-puno ng maliliit na isda na noon lamang nila nakita sa tanang buhay nila. Ipinagbigay-alam sa mag-asawang hari at reyna ang kanilang nakita.

"Natatandaan ninyo," ang sabi ng hari na natatawa, "noong mga nagdaang buwan, bago pa bumagyo at lumindol, ay inutusan ko ang lahat ng kawal upang maghanap ng pagkain at bungangkahoy para sa aking asawa?"

"Totoo po," ang sagot ng mga tao. "Hindi po lamang ang mga kawal ang naghanap kundi buong bayan. Nalalaman naming naglilihi ang Kamahal-mahalang Reyna."

"Puwes," ang nakangiting sabi ng hari, "isa sa mga bungangkahoy na nagustuhan ng reyna ay suha. Kinain niya ito, sinipsip ang masarap at matamis na katas at ang sapal ay dito sa lawa na ito itinapon. Nang bumaha at lumindol ay walang salang nagbinhi ang mga sapal ng suha. Iyan ang dahilan kung bakit sumingaw ang napakaliit na isdang ito. Masdan ninyo," ang sabi ng hari. "Suriin ninyo ng mabuti at makikitang ang maliit na katawan ng isda ay kahugis ng butil ng suha."

Mula noon ang maliit na isdang nagbuhat sa sapal ng suha ay nakilala sa tawag na "sinarapan" na ngayon ay naglipana sa lawa ng Buhi, Camarines Sur.

Ang Alamat ng Maria Kapra

Ang Alamat ng Maria Kapra

Bihira sa mga tao ang walang adhika, lunggati o pangarap. Pag wala nito hindi uunlad ang kabihasnan. Subalit sa magandang samahan at batas ng langit, isang kabaliwan ang paghahangad nang labis. Ang lahat ng lumalampas sa guhit ay dapat kalusin ng baras ng matuwid.

Hindi kayang supilin ng karalitaan ang matayog na pangarap ni Maria. Matindi ang kanyang pananalig na makakamtan niya ang kariwasaang minimithi. Kundangang siya'y ipinanganak na mahirap. Sana'y hindi niya kinainggitan ang mga bulaklak na sinusuyo ng paruparo. Sana'y hindi siya nanaghili sa mga dahong ipinaghehele ng masuyong paspas ng amihan.

Sinisi ni Maria ang kanyang mga magulang kung bakit pa siya isinilang. Sinisi niya ang Diyos sa pagkakaloob sa kanya ng buhay. Kinasuklaman niya ang buong nayon ng Sunog-Apog na kanyang sinilangan.

Isang gabi, sa laot ng kanyang paninimdim, kanyang nasambit na parang hamon, "Ihahandog ko ang aking puso't kaluluwa sa sinumang nilikha o kapangyarihang makapagdudulot sa akin ng mga hangarin ko sa buhay!" At pasalampak na humiga sa munting papag at ilang sandali pa'y nakatulog.

Brooommm...! Dumagundong sa kalawakan ang nakabibinging kulog. Lumakas ang pagaspas ng hangin at namatay ang munting ilawan sa loob ng silid. Sa pagtulog ng dalaga'y waring narinig niya ang isang mahiwagang tinig, "Maria, tungkol sa iyong panambitan, tutulungan kita! Tutulungan kita! Tutulungan kita!..."

Gayon na lamang ang pagtataka ni Maria nang magising siya kinaumagahan. Sa gitna ng kanyang dampa ay may isang malaking kahon. Sa ibabaw nito'y maliwanag na nakasulat ang "Para sa iyo, Maria" Walang sinayang na sandali ang dalaga! Binuksan ang kahon. Tumambad sa kanyang paningin ang mga bungkos ng salapi at salansan ng mamahaling mga hiyas! "Mayaman na ako ngayon...!" bulalas ni Maria. "Sa wakas ay kuyom ng aking palad ang buong daigdig...!"

Nilisan ni Maria ang dukhang nayon ng Sunod-Apog. Ang karangyaan ay balaning humigop sa kanyang katauhan. Ganap niyang nilimot ang maralitang nayong sinilangan. Maligayang-maligaya si Maria!

Nagdaos si Maria ng isang maharlikang piging sa kanyang malapalasyong tahanan. Dumalo ang mga piling panauhin. Halos walang tigil ang tugtugan at sayawan. Walang anu-ano'y biglang kumulog! Isang mahiwagang panauhin ang dumating. Siya'y nakatuksedong itim. Lumapit kay Maria ang mahiwagang panauhin at sila'y nagsayaw. Bagay na bagay ang magkapareha. Sa kanila natuon ang pagtingin ng lahat. Maraming ulit silang nagsayaw sa gitna ng kasiyahan ng dalaga.

"Pagkatapos ng huling tugtog, isasama kita, Maria, sa aking pag-alis," bulong ng mahiwagang lalaki.

Napapitlag ang dalaga. Paano siya makakasama sa isang hindi pa niya kilala? Subalit ang tinig na iyon ay dati na niyang narinig!

"Oras na, Maria, halina..." at biglang pinangko ang dalaga.

"Huwag...! Huwag, Ginoo...!" malakas napalahaw ni Maria. Biglang nagulo ang kasayahan. Tinangkang iligtas ang dalaga ng kalalakihan subalit sa isang tabig lamang ng mahiwagang lalaki ay sabay-sabay bumarandal sa dingding! Pambihira ang lakas na taglay ng lalaking iyon. Papalabas na ng bulwagan ang mahiwagang lalaking pangko si Maria, nang sa darating ang isa pang panauhing nakasisilaw na puti ang kasuotan.

"Bitiwan mo ang babaing iyan!" makapangyarihang utos ng bagong dating

"At sino kang nag-uutos sa akin?" ang sagot-tanong ng nakatuksedong itim.

"Lucifer, pagmasdan mo ang espadang ito ng kabanalan!"

"Huwag, huwag, Miguel! Nasisilaw ako!" at nabitiwan niya si Maria.

Brooommm...! Biglang nawala ang hari ng karimlan!

Hinarap ni Miguel Arkanghel si Maria at pinagsabihan, "Ikaw, babaing talipandas! Higit na makabubuti sa iyo ang gawin kitang isang ibon kaysa mapasa impiyerno ang iyong kaluluwa!" at biglang nawala ang butihing alagad ng kaligtasan.

Unti-unting nagbago ang anyo ni Maria. Siya ay naging munting ibon. Pinagalaw ang katawan at pinalindi-lindi ang kilos. Mula noon ay ating makikita ang ibong ito na iindak-indak at sasayaw-sayaw sa mga sanga ng kahoy habang umaawit ng:

Ako'y si Maria Kapra

Isang ibong nagdurusa

Isinanla ang kalul'wa

Nang sa ginto'y guminhawa!

Alamat ni Marilag, Reyna ng Makulot

Alamat ni Marilag, Reyna ng Makulot

Ang Makulot ay mataas na bundok na ang dahilig mula sa ibaba hanggang itaas ay panay na gubat. Ang mga punongkahoy ay matitipuno at matatayog. Ang bundok ay nababalot ng mga munting halamang maliliit ang dahong kulot na kulot.

Ang kagubatan ay sakop ni Marilag, ang Reyna ng Makulot. Siya'y mahiwaga at isang engkantada. Siya'y may sa-taga-bulag, hindi makita at kung minsan nama'y katulad din ng pangkaraniwang nilalang na nakikita ng balana sa lahat ng pagkakataon.

Tirahan niya'y bahay-kubo subalit may nagsasabing may nakakita sa kanya sa loob ng palasyo. Siya'y walang pinag-ibahan sa dalagang-bukid. Kung minsan nama'y isang maharlika. Hindi siya tumatanda at laging sariwa.

Siya'y mahinhin,matangkad at balangkinitan ang katawan. Siya'y kayumangging-kaligatan, sabi nga ng mga makata. Maitim ang kanyang mata, mahaba ang buhok na nakalugay na sing-itim ng hatinggabi.

Si Marilag ay mabait. Malimit niyang patuluyin ang mga naliligaw sa gubat sa pangangaso lalo't ang mga ito ay inaabot ng bagyo. Kanyang tinutulungan ang matatandang babaing nag-aani ng palay sa bukid. Kanyang binibigyan ng mga pirasong gintong kanyang isinisingit sa pugong na palay na kanilang bahagi sa pag-aani.

May kuwentong nagsasabing may isang baguntaong pinatuloy niya sa disoras ng gabi gayong batid niyang ito ang mangangasong pumatay sa kanyang paboritong usa. Sa halip na parusahan, bagkus pa ngang binigyan ng mga luya na ipinagkaloob sa kanyang asawa. Ang mga luya ay lantay na ginto.

May kuwento tungkol kay Marilag:

Katanghaliang pipitik. Si Datu Marahas ay nangangaso sa gubat. Dahil sa kanyang pagtugis sa isang baboy-ramo, napahiwalay siya sa mga kasamahan. Siya'y pagod na pagod at nauuhaw. Natanaw niya ang bahay-kubo ni Marilag. Nagpunta siya roon.

Kumatok sa pinto, "Magandang tanghali po!"

"Pasok kayo, Magtuloy ka sa aking maralitang tahanan."

"Maaari po bang makiinom? Ako po'y uhaw na uhaw!"

"Maupo kayo. Ikukuha ko kayo ng tubig sa paminggalan,"at siya'y lumabas.

Pinagala ng Datu ang kanyang paningin sa di kalakihang silid.

Ang mabining salpok ng amihan ang kanyang nadama. Siya'y naginhawahan.

"Ito po ang tabo. Uminom kayo!"

"Salamat!"

"Sa taglay ninyong kasuotan ay mahihinuha kong kayo'y mula sa dugong mahal!"

"Ako'y si Datu Marahas. Ako ang Hari ng Masagana."

"Kayo pala'y hari! Palagay ko'y naligaw kayo sa gubat!"

"Oo. Sa paghabol ko sa baboy-ramo, napahiwalay ako sa aking mgakasama."

"Maliinit nga pong naliligaw ang mga mangangaso lalo't wala silang pahintulot mula sa may-ari ng kagubatan!"

"Sino ba ang may-ari ng gubat? Ito'y bahagi ng aking kaharian!" at nanlaki ang mga mata ng Datu.

"Huwag kayong mabahala! Huwag kayong magalit!"

Nabitiwan ni Marilag ang tabong yari sa bao ng niyog. Ito'y nabasag.

"Hindi ako galit," sa banayad na tinig. "Ikaw nga ang galit, katunayan binasag mo ang inuman."

"Nabitiwan ko. Hindi ko sinasadya. Hindi ako galit!"

Dinampot ni Datu Marahas ang tabo. Nang kanyang matangnan, ito'y naging lantay na ginto.

"Akin na po," at ilalagay ito sa banggerahan.

Nagdatingan ang mga kasama ni Datu Marahas. Sila'y nagpaalam na. Umuwi sila sa Masagana.

Nang sumunod na araw si Datu Marahas ay hindi mapalagay sa palasyo. Hindi niya malimot si Marilag. Minsan siya'y nanaginip:

Ipinatawag ng hari ang ministro, "Magpadala ka ng sugo at dalhin dito sa palasyo si Marilag."

"Sino po ba si Marilag?"

"Ang dalagang may-ari ng bahay-kubo na kinakitaan mo sa akin kahapon."

"Opo, kamahalan!"

Ang mga kawal ay nagpunta sa kubo subalit sila ay nagbalik. Wala raw ang babae. Ang naroon ay reyna sa palasyo.

Iniutos ng hari sa ministro, "Ang papuntahin mo ay ang heneral ng hukbo. Ipasabing mismong ako ang may utos na siya'y (si Marilag) pumarito!"

"Opo, kamahalan."

Nagpunta ang heneral subalit nagbalik na di kasama ang kinakaon. Sutil daw. Ang pasabi ay kung sino ang may kailangan ay siyang lumapit!

Ang datu ay naubusan ng pasensiya. "Talagang sutil! Tingnan ko kung hanggang saan ang kanyang pagmamatigas!" ang bulalas ng Datu.

Ang mismong kukuha kay Marilag ay ang Datu. Bago siya umalis ay nagbalatkayo. Ang hari at ministro ay nagpalitan ng kasuotan. Pinintahan nila ang kanilang mukha upang huwag makilala.

Dinatnan ng dalawa si Marilag sa bahay-kubo.

"Ako'y naparito," simula ng ministro, "upang ikaw ay parusahan! Bakit hindi mo ako sundin? Ang utos ko ay batas."

"Mabuting Ministro, hindi ikaw ang Datu. Ang tunay na datu ay iyon!" sabay turo sa Datu na nakabalatkayo.

Ang ministro ay hindi nakapangusap.

"Oo, ako ang Datu," sabi ni Datu Marahas. "Ako ang magpaparusa sa iyo. Ang parusa ko ay gagawin kitang aking reyna!"

"Nagkakamali ka, Kamahalan! Mali ang iyong iniisip!"

"Walang pagkakamali! Handa akong dalhin ka sa palasyo. Kita'y pakakasalan!"

"Maraming salamat! Ang iyong handog ay isang karangalan! Ako ay engkantada. Hindi maaari akong ikasal sa isang mortal na tulad mo!"

Napansin ni Marilag na mapusok ang Datu. Kanyang ipinagwalang-bahala ang sinabi niya at lumalang ng iba't ibang dahilan. "Ikinalulungkot ko. Hindi ko maaaring lisanin ang lunang ito. Ako ay Reyna ng Makulot. Minamahal ko ang kahariang ito at ang aking mga sakop. Ako ang mag-aalok sa iyo. Ikaw ang manatili rito. Turno ko na ikaw ay aking imbitahin. Tayong dalawa ay maglakbay upang makita mo ang kagandahan ng aking kaharian!"

Hindi mapahindian ng datu ang anyaya. "Yayamang ayaw kang sumama sa akin, ako ang sasama sa iyo. Ako'y mananatili rito!" sabi ng Datu.

Itinagubilin ng datu sa ministro, "Ako'y mananatili rito. Titingnan ko ang mga bagay-bagay sa kaharian ni Marilag. Ikaw muna ang mamahala sa ating kaharian samantalang wala ako!"

"Opo, Kamahalan! Kailan kayo magbabalik?"

"Bukas!"

"Kagalang-galang na Ministro, ako ang bahala sa Datu! Maaari mo siyang iwan," sabi ng engkantada.

Umalis ang ministro at ang mga kasama.

Kaagad ay nag-iba ang kapaligiran. Nagsimula ang paglalakbay ng dalawa. Ang mga abay ay ipinagsama ng reyna.

"Ako ay nasisilaw sa liwanag ng iyong lungsod," sabi ng Datu sa Reyna."

"Heto,isuot mo ang salamin," ang alok ng reyna. "Ang buhay sa aking kaharian ay mahabang daloy ng kaligayahan!"

"Bakit hindi tayo sumakay?"

"Wala kaming sasakyan dito. Ang aking mga sakop ay hindi marunong mapagod kahit hindi sumakay."

Nagtaka ang Datu. Napakalinis ng kapaligiran. Mabango ang simoy ng hangin. Simbango ng pinipig!

"Dito'y walang alikabok, langaw at anumang sakit. Ang mga tao rito ay malulusog," paliwanag ni Marilag.

Sila'y naparaan sa isang tindahan. Sabi ng Datu, "Gusto kong bumili ng sigarilyo."

"Walang nagtitinda rito ng sigarilyo. Ang mga tao rito ay hindi naninigarilyo. Sila'y hindi umiinom ng alak. Wala ritong nagsusugal. Wala ritong bisyo!"

"May sabungan?"

"Wala."

Napansin ng Datu na ang mga tindaha'y walang tindera. Mismong ang bumibili ang siyang kumukuha ng sukli sa kahong kinalalagyan ng pera.

"Ang mga tao rito'y tapat. Walang magnanakaw," paliwanag ni Marilag.

Mayroon silang nasalubong na mga bata at langkay ng binata't dalaga. Ang mga ito'y ngumiti at nagmagandang-araw.

"Pumunta tayo sa isang tanggapan ng iyong gobyerno," mungkahi ng Datu.

"Gusto mo ba sa City Hall?"

"Unahin natin ang bilangguan"

"Wala ritong bilangguan. Walang mga salarin! Sa palaisdaan kita dadalhin. Iyan ang imbakan ng yaman ng aking kaharian!"

Tahimik ang Datu. Hindi siya nagsasalita.

"Kung gusto mo, bisitahin natin ang minahan ng ginto. Ang pagmimina ay aming mahalagang hanapbuhay!"

"Bago na! Ang unahin natin ay ang iyong palasyo!"

"Kung siya mong gusto, tayo na!"

Nagpatuloy sila sa paglalakad. May nasalubong silang magbubukid na babae. Sila'y binati.

Ang sagot ng reyna at bati rin, "Kumusta kayo? Mayroon ba akong maipaglilingkod?"

"Mayroon nga po sana, subalit isang paumanhin, masama pong sabihin sa daan. Doon na sa palasyo."

"Hindi bale. Sabihin mo na. Pareho na rin sa akin! Ano ba iyon?"

"Ang aking pong anak na dalaga ay ikakasal. Kayo po ang Ninang!"

"Saan gaganapin? Kailan?"

"Sa Linggo po sa Nayon ng Santa Fe, malapit sa kumbento."

"Magsadya ka sa palasyo. Ipagsama mo ang dalawang ikakasal. Ibibigay ko sa kanila ang damit na pangkasal at mga alahas na gagamitin."

"Opo, Kamahalan. Salamat po."

Nagpatuloy ang Datu at Reyna sa paglalakad. Tila nakaramdam ng gutom ang Datu.

Ang mga abay ng reyna ay nanguha ng mga bungangkahoy sa tabi ng daan. Binigyan ang Datu ng duhat, mangga, santol at siniguelas.

Kumain ang Datu ng ilan. Nang makakain, siya'y nagtanong, "Bakit malalabo at malalaki ang mga bunga? Matatamis at maliliit ang buto!"

"Iya'y bahagi ng hiwaga ng aking kaharian! Magpatuloy tayo sa paglalakad," payo ni Marilag.

Nagpatuloy ng paglalakad. Sa isang iglap, nabalot ang dalawa ng makapal na ulap. Ang mga abay ay nawala! Nang magliwanag, sila'y nasa loob na ng palasyo!"

Pupungat-pungat na nagsalita ang Datu, "Maganda ang palasyo mo! Nasaan ang iyong mga utusan?"

"Wala akong utusan. Hindi ako nag-uutos. Ako ang taga-paglingkod! Pinaglilingkuran ko ang aking mga sakop. Kung gusto mong makita ang kasama ko rito, kumain muna tayo. Ikaw ay gutom na!"

Iwinagayway ni Marilag ang kanyang baston. Kagyat namalas ang malaking hapag na puno ng sarisaring pagkain, iba't-ibang putahe at mga prutas.

"Sige, kumain na tayo!"

Sila'y nagsalo.

Samantalang kumakain ang Datu, siya'y nagtanong, "Ikaw ba'y maligaya sa ganitong anyo? Wala kang utusan?" Walang kasama at kasuyo!"

"Hindi kailangan ang kasama. Sa bawa't sandali kahit anong aking ibigin ay laging handa! Ako'y maligaya sa pag-iisa. Ako'y maligaya sa paglilingkod sa iba sa halip na ako ang paglingkuran!"

"Iba't-ibang hari, iba-iba ang ugali!"

"Sa ganang iyo, kaligayahan mo ang mag-utos sa iba. Ayaw kang maglingkod! Panay kang utos!"

Sinilbihan ni Marilag ang Datu ng iba't-ibang putahe subalit walang inumin.

"Isang bagay ang wala sa iyong handa. Walang alak!"

"Hindi ba sinabi ko sa iyong walang bisyo sa kaharian? Kung ibig mo, paiinumin kitang pukyutan! Pag ikaw ay nakainom, ikaw ay makakatulog, hindi kana magigising!"

Nagpatuloy ang mahal na Reyna. "Dito ang isang buwan ay sintagal ng sandaang taon sa mundong iyong pinagmulan. Dito sa palasyo ako'y may Torong Ginto. Siya ang aking katulong sa pamumudmod ng mga tulong na ipinagkakaloob ko sa aking mga sakop!"

"Gusto ko siyang makita!" amuki ng Datu.

"Maaari, ngunit huwag mong hihipuin. Pag iyong hinipo,may mangyayari! Huwag mo siyang bibiruin!"

"Ako'y nangangako. Hindi ko gagalawin. Ako'y magmamasid lamang!"

Iwinagayway ni Marilag ang kanyang baston. Dagling sumipot ang Torong Ginto!

Sumandaling nasilaw ang Datu sa liwanag. Nakalimot siya sa pangako. Kanyang hinipo ang ulo ng Torong Ginto.

Dahil sa panibugho siya'y nagsalita na parang nang-uuyam, "Iyan ba ang iyong ipinagmamalaki? Walang kuwenta! Mahusay ang isang makapangyarihang Datu na katulad ko kaysa Torong Tanso, Tanso...!"

Si Datu Marahas ay biglang sinakmal ng makapal na ulap. Siya'y siniklot na paitaas, at kinamaya-maya'y bumagsak sa kanyang kama! Siya ay nagising.

Pinahid ng Datu ang kanyang mga mata na tila may kulaba. Wala siyang makita! Nasaan ang Reyna? Ang Reynang kanyang napanaginip?

Source: https://www.pinoyedition.com/mga-alamat/alamat-ni-marilag-reyna-ng-makulot/

Alamat ni Mariang Sinukuan

Alamat ni Mariang Sinukuan

Sa Bundok ng Arayat sa Pampanga nakatira ang isang engkantada. Kilala siya doon bilang Mariang Sinukuan.

Magandang-maganda si Maria. Matangkad siya at kaakit-akit kung pagmamasdan mula ulo hanggang paa. Kapansin-pansin ang tamis ng kaniyang ngiti. Mapapatingin ka kapag nagsalita na siya sapagka't hindi mo maipaliwanag kung anong misteryo ang bumabalot sa katauhan niya. Natural lang kasi na ituring siyang isang diyosa sapagka't engkantada nga ang dalaga.

Pero kahit na engkantada, tuwang-tuwa siya sa mga taong kaniyang nakikita. Natutuwa siya kapag magmamano ang mga bata sa mga nakatatanda. Nasisiyahan siya kapag hinahainan ng maybahay ang pagod na asawa. Naliligayahan siya kapag nakikitang nagpapawis ang mga ama sa pagsasaka may mauwi lang na aning palay sa asawa at mga anak nila.

Sapagka't may angking kabaitan, lagi at laging tumutulong si Maria sa mga tao sa paligid ng kabundukan.

Hinahandugan niya lagi ng mga sariwang bungang kahoy ang bawat pamilya. Noong una takang-taka ang mga mag-anak. Paano nga raw bang nagkakaroon ng mga sariwang prutas sa kani-kanilang hagdan gayong wala namang sinumang dito ay naglalagay. Hindi alam ng mga tao na sa isang kisapmata ay nailalagay kaagad ni Maria ang handog sa bawa't hagdang tunguhin niya.

Upang hindi naman maging kababalaghang walang kapaliwanagan, may mga pagkakataong nagpapakita si Mariang Sinukuan sa mga maybahay na siyang pinagbibigyan niya ng mga buwig ng mga matatamis na saging, bungkos ng matatabang kamoteng kahoy at pumpon ng mababangong rosal. Pagkabigay na pagkabigay ay ngingiti lang si Maria at magpapaalam na. Hindi na siya nakikipagkwentuhan pa. Gustung-gustong nakikita ni Mariang kaagad ihahain ng mga maybahay sa kani-kanilang pamilya ang handog ng kalikasang dala-dala niya. Sa bawat hagdan ay iba ang inilalagay niya. May lansones, papaya at makopa. May ilang-ilang, ehampaea at kamya. May mabolo, balimbing at mangga. May rambutan, litsiyas at ehesa pa. May malunggay din, repolyo at kalabasa. May upo na, may ampalaya pa at saka patola. Ang bawat mag-anak na dalawin ay natutuwa sa kanya. Kaya kahit hindi nakikita si Maria ng lahat ay nagpapasalamat sa engkantada.

Sa pagkakaroon ng sapat na pagkain, matanda at bata man ay may malulusog na pangangatawan. Nilalayo sila sa pagkakaramdam.

Upang ipakita ang taos pusong pasasalamat, nangako ang lahat na hindi sila aakyat sa bundok ni Mariang Sinukuan. Ipinangako rin nilang hindi sila huhuli ng anumang hayop, mamimitas ng anumang bulaklak o manunungkit ng anumang bungang kahoy, kukuha ng gulay sa itaas man o paanan ng kabundukan. Nagkakaintindihan si Mariang Sinukuan at ang mga mamamayan.

Ngunit may mga bagong sibol na kabataang isinisilang at may mga magagandang pananaw na natatalo ng sakim na paninindigan. Dumating nga ang panahon na naging makasarili ang ilan. May nagpapawalang halaga sa pagiging engkantada ni Maria. Ang hayop at halaman daw ay para sa sangkatauhan kaya dapat akyatin ang kabundukan at huwag paniwalaan ang pagiging engkantada ni Mariang Sinukuan.

Isang grupo ang nangahas na umakyat sa bundok. Pinatotohanan ng mga nakita nilang hayop at halaman na ang lugar ay isa nga palang paraiso ng kalikasan.

Habang pinagsasaluhan ang napakaraming napitas na ehiko, lansones at sinigwelas ay natanawan nila ang isang papalapit na dalaga na kahit na nakayapak ay pagkaganda-ganda. Hindi sila kaagad nakapagsalita nang mapansin nilang may kung anong liwanag ang nakapalibot sa nakaputing engkantada na sa isang kisapmata ay tinitingala na nila.

"Ako si Maria ng Bundok Sinukuan", pagpapakilala ng dalaga na kapansin-pansing nakaangat ang mga paa habang nagsasalita siya.

"Ma...Maria ng Bundok Sinukuan? Ka...kayo ba ang nagbibigay ng mga gulay, bungang kahoy at bulaklak sa bawat bahay-bahay?"

Ngumiti lamang ang engkantada at nagpaalala, "Makakain ninyo ang lahat ng bungang kahoy subalit wala kayong dadalhing anuman sa inyong pagbaba sa kabundukan."

Tumangu-tango lang ang kalalakihan. Napatunayan ng lahat na totoong mapagbigay si Maria nang anyayahan sila sa isang masaganang pananghalian.

Sapagkat noon lamang may dumalaw sa Bundok ng Sinukuan ay pinagsikapan ni Mariang pakitunguhan ang kalalakihan. Ginulat ni Maria ang mga bisita nang dalhin sila sa mesang kainan sa ilalim ng punong mangga. Isang masaganang pananghalian ang bumulaga sa kanila. May mga inihaw na baboy-damo, pabo at usa. May umuusok pang kanin sa mga dahon ng saging. May suha at guyabano at mabolo. Mayroon ding duhat, saging at balimbing. May malamig na tuba ring nakahain. Tiyak na maiibigan ng pinakapihikan man ang inihandang pagkain ni Mariang Sinukuan.

Hindi pa man pinadudulog ay nagsiupo na at nangagsikain ang mga panauhin. Matapos mabundat ay hindi man lang sila nagsipagpasalamat sa nag-imbitang engkantadang nagpakatao bilang pagbibigay sa kanila.

Nang pumanhik na si Maria sa ituktok ng bundok ay nag-usap-usap ang mga gahaman.

"Nagpapahinga na si Maria sa tirahan niya," sabi ng isa, "ilabas na ninyo ang mga sako ninyo."

Inilabas ng lahat ang mga sakong dala nila at may ilang nagsiakyat sa mga puno ng lansones, rambutan at papaya. May nanghabol ng nagtatabaang manok, gansa at pabo. Ang iba naman ay kumuha ng mga sariwang kalabasa, repolyo at kundol. Lahat ng sako ay napuno. Lahat ay tuwang-tuwa. Naisahan nila si Mariang Sinukuan. Kahit alam nilang pagnanakaw ang ginawa nila ay di man lang sila nahiya sa mga sarili.

Hindi nila alam na nagmamasid lang sa ituktok ng bundok ang engkantada. Hindi nila inalintana ang pakiusap ni Maria. Para kay Maria, ang kaniyang mga salita ay dapat na igalang bilang batas ng Diyosa ng kalikasan.

Nang bababa na ang mga mapagsamantala ay nagtataka sila. Damang-dama nila na sa bawat hakbang na pababa sa kabundukan ay lalong bumibigat ang mga sakong kanilang pasan-pasan. Nang hindi na sila makahakbang sa bigat ay napilitan silang buksan ang mga sakong pasan. Nagulat sila nang makitang ang mga gulay, bungang kahoy at hayop na dala-dala ay naging mga batong bundok. Nang matingala sila sa tuktok ay nakita nilang galit na galit si Maria sa pagnanakaw na ginawa nila.

"Mga pangahas!" sigaw ng engkantada na ang tinig ay sinlakas ng kulog.

Nang ituro ng engkantada ang mga magnanakaw ay naging baboy-damo silang di malaman kung tatakbo nang pababa o paitaas ng kabundukan.

Kahit hindi na nakabalik pa sa kani-kanilang tahanan ang pangahas na kalalakihan ay hindi pa rin nadala ang ilang mapagsamantalang naninirahan sa paligid ng kabundukan. Kung hindi pagnanakaw ay paninira sa kaiikasan ang krimeng isinasagawa ng maraming mamamayan.

Dumating sa puntong nawala ang pagtitiwala ni Mariang Sinukuan. Sa sobra niyang pagbibigay ay nagsasamantala ang marami sa kabutihan at pagkalinga ni Maria.

"Hindi ako susuko sa kapangahasan nila!"

Bilang parusa, itinigil na ni Maria ang bigay pala niyang paghahandog araw-araw ng mga bungang kahoy mula sa kabundukan.

Napansin ng mga taong nagtampo na sa kanila ang engkantada. Nag-usap-usap sila. Sinuri nila ang mga kahinaan nila. Natunton nilang dahil sa kapangahasan at pagwawalang halaga sa kayamanan ng kabundukan ay nagalit at umakyat na sa tuktok ng bundok niya si Maria.

Ayon sa sabi-sabi, kahit nagsisuko na ang mga pangahas ay hindi na rin bumaba ng kabundukan si Mariang Sinukuan.

Iyan ang pinagmulan ng nagtampong Engkantada sa Bundok Sinukuan.

Iyan ang alamat ni Mariang Sinukuan.

Audio Story Telling - Alamat ng Bigas

 

 Alamat ng Bigas

Sa gitna ng kanilang paghihirap, may isang dalagang nagngangalang Amihan. Siya ay may pusong busilak at laging naghahanap ng paraan upang matulungan ang kanyang mga kababayan.

Isang araw, habang naglalakad si Amihan sa kakahuyan, nakarinig siya ng isang malambing na tinig na umaawit. Sinundan niya ang tinig hanggang sa makarating siya sa isang lihim na sapa.

Doon, sa tabi ng sapa, nakita niya ang isang diwata. Ang diwata ay kumikinang sa liwanag, at ang kanyang buhok ay tila mga dahon na ginto. Siya si Diwata Luningning.

"Bakit ka nalulungkot, Amihan?" tanong ni Diwata Luningning sa malambing na tinig. Ikinuwento ni Amihan ang paghihirap ng kanyang mga kababayan dahil sa kakulangan ng pagkain.

Ngumiti si Diwata Luningning. "Mayroon akong regalo para sa inyo, isang butil na magpapawi ng inyong gutom," sabi niya. Ibinigay niya kay Amihan ang isang dakot ng maliliit, puting butil."Ito ang bigas," paliwanag ng diwata. "Itanim ninyo ito sa lupa, alagaan, at ito ay magbibigay ng saganang ani. Ito ang magiging pagkain na magpapakain sa inyong buong angkan." 

Masayang bumalik si Amihan sa kanyang nayon. Agad niyang ibinahagi ang mga butil ng bigas sa kanyang mga kababayan at itinuro kung paano ito itanim at alagaan.

Hindi nagtagal, ang dating tigang na lupa ay napuno ng luntiang bukirin. Ang mga uhay ng bigas ay unti-unting lumago, at ang mga tao ay nagdiwang sa kanilang unang masaganang ani.

Mula noon, ang bigas ay naging pangunahing pagkain ng mga Pilipino. Ito ay paalala ng kabutihan ni Amihan at ng regalo ni Diwata Luningning, isang alamat na nagpapakita ng pag-asa at kasaganaan.

Ang Alamat ng Lahing Tagalog

Noong araw ay may dalagang nagngangalang Simang.  Napakaganda niya kaya’t maraming binatang nangingibig sa kanya.  Halos wala na siyang itulak-kabigin sa mga ito.

Isang araw ay nagpasya si Simang:

"Sinuman sa inyo ang makapagdala sa akin ng isang malaki at buhay na sawa ay pakakasalan ko.  Hindi agad nakasagot ang mga binata.  "Sawa? Mahirap humuli ng isang sawa".

Sa wakas ay tumayo ang binatang si Ilog.

"Mahal kong Simang", sabi niya.  "Ang lahat ay gagawin ko para sa iyo".

Humanga ang lahat sa salitang binitiwan ni Ilog.  Nang tumayo at umalis ang binata, ni isa man ay walang nagkalakas ng loob na sumunod.

Matagal na panahon ang nagdaan.  Sabik ang lahat na malaman kung ano na ang nangyari kay Ilog.  Kakaba-kaba rin si Simang.  "Huwag po sanang mapahamak si Ilog", bulong niya sa sarili.  Iyon pala’y mahal na mahal na rin ni Simang ang binata.

Naghiyawan sa saya ang lahat ng bumalik si Ilog.  Hawak niya sa isang kamay ang ulo ng nagpupumiglas na sawa habang ang isang kamay ay pumipigil sa buntot nito.  Nagpalakpakan ang mga tao.

"Mabuhay si Ilog! Mabuhay!"

Dinala ni Ilog ang sawa kay Simang.  "Para sa iyo, mahal ko", wika niya.

Noon naman ay dalawang sundalong Espanyol ang dumating.  Napansin nila ang kaguluhan.  Lumapit sila upang mag-usyoso.  Ngunit hindi nila napansin ang pinagkakaguluhang sawa na hawak ni Ilog.  Ang napansin nila’y ang kagandahan ni Simang.

Lumapit pa ang mga dayuhan kay Simang.  Itinanong nila sa dalaga ang pangalan ng lugar na iyon.

Ngunit hindi sila napansin ni Simang dahil sa buong paghanga itong nakatingin kay Ilog.

Itinaas ni Ilog ang ulo ng sawa saka binitiwan ng isang kamay ang buntot nito.  Biglang nilingkis ng sawa si Ilog.

"Eeeek!" sigaw ni Simang.  "Ilog! Tagain mo!"  Hinugot ni Ilog ang itak sa kanyang baywang at tinaga ang sawa.  Naputol kaagad ang buntot ng sawa.  Tumalsik ang masaganang dugo, ngunit tila buhay na gumagalaw-galaw pa ito.

"Eeeek!" muling sigaw ni Simang.  "Taga, Ilog! Taga, Ilog!"

Sa kabila ng kaguluhang naganap, hindi naalis ang pagkatitig ng mga Espanyol sa dalaga.  Muli, tinanong nila si Simang.

Sumigaw si Simang,  "Taga, Ilog! Taga, Ilog!"

At yung ang pinagmulan ng lahing tagalog.

Alamat ng Malapad na Bato

Noong unang panahon, sa isang bayang malapit sa ilog Pasig, may isang malaking bato na kilala bilang Malapad-na-Bato. Ang batong ito ay natatangi dahil sa laki at lapad nito. Maraming mga tao ang naniniwala na ito’y pinamumugaran ng mga espiritu at anito.

Ayon sa alamat, may isang matapang na mandirigma na nagngangalang Lakandula. Si Lakandula ay kilala sa kanyang tapang at kagitingan. Isang araw, nagpasya siyang maglakbay upang makita ang Malapad-na-Bato at malaman kung ano ang misteryo sa likod ng kakaibang bato na ito.

Sa kanyang pagdating, nakita niya ang mga tao na nag-aalay ng pagkain at bulaklak sa Malapad-na-Bato. Sabi ng mga tao, ito raw ay para sa mga espiritu na naninirahan sa bato upang hindi sila magalit at magdala ng kapahamakan sa kanilang bayan.

Ngunit si Lakandula ay hindi natakot. Sa halip, lumapit siya sa bato at humarap dito nang buong tapang. Sinabi niya, "Kung tunay ngang may mga espiritu sa batong ito, ipakita ninyo ang inyong sarili at ipakita ang inyong kapangyarihan!"

Walang anu-ano’y biglang nagdilim ang kalangitan at kumulog nang malakas. Isang malaking alon ang bumangga sa Malapad-na-Bato at mula dito, lumabas ang isang matandang lalaki. Ang matandang lalaki ay may mahabang balbas at puting damit.

"Salamat, Lakandula", sabi ng matanda. "Matagal na kaming naipit sa batong ito. Kami’y mga espiritu ng kalikasan na pinarusahan ng mga diyos dahil sa aming paglabag sa kanilang mga utos. Sa pamamagitan ng iyong tapang, nabigyan kami ng pagkakataon na makalaya".

Nagpasalamat ang mga espiritu kay Lakandula at bilang gantimpala, binigyan siya ng matandang lalaki ng isang mahiwagang anting-anting na magbibigay sa kanya ng lakas at proteksyon. Mula noon, ang Malapad-na-Bato ay naging isang simbolo ng tapang at paglaya.

Ang mga tao sa bayan ay nagpatuloy sa kanilang buhay nang may bagong pag-asa at paggalang sa kalikasan. Ang Malapad-na-Bato ay naging isang bantayog ng kanilang bayan, isang paalala na sa kabila ng mga pagsubok, ang tapang at pananampalataya ay magdadala ng kalayaan at kasaganaan.

Alamat ng Malapad-na-Bato

Alamat ng Langgam

Sa isang malayong bayan ay may isang mag-anak na sobrang sipag. Mula ama hanggang sa ina at mga anak ay makikitang nagtatrabaho na sila pagsikat pa lang ng araw. Marami ang naiinggit sa samahan ng mag-anak dahil lahat ay nagtutulungan.

Ang kasipagan ng lahat ng miyembro ang dahilang kung kaya naman kapansin-pansin ang tuwina ay masagana nilang ani.

Sa kabila ng masaganang buhay ay hindi kinakitaan ng pagod ang mag-anak. Habang gumaganda ang kanilang kabuhayan ay lalo silang sumisipag.

"Sila ang gayahin ninyo para kayo umunlad," madalas ay payo ng matatanda sa iba.

Nagkaroon ng tag-gutom sa nasabing bayan. Pininsala ng labis na baha ang mga pananim. Karamihan sa mga taga-roon ay hindi nakapag-ipon ng makakain dahil nakuntento na lagi silang makapagtatanim.

Mabuti na lang at mabuti ang loob ng masisipag na mag-anak. Hinati nila sa mga kababayan ang mga pagkaing inipon nila.

"Walang masama na maging handa tayo sa mga panahong hindi inaasahan," anang ama ng pamilya. "Maging aral sana sa lahat ang pangyayaring ito."

"Napakayabang mo naman," wika ng isang lalaki na minasama ang narinig. "Nakapagbigay ka lang ng kaunti ay ang dami mong sinabi."

Wala naman akong intensyong masama. Ibig ko lang pare-pareho tayong maging handa sa panahon ng pagsubok,"

"Ang sabihin mo ay mayabang ka dahil kailangan naming umasa sa inyo!" diin ng lalaki.

Natigil lamang ang diskusyon nang mamagitan ang isang matanda. Sinabi nito na mas kailangan nila ang magkasundo kaysa mag-away.

Hindi inakala ng lahat na magbubunga iyon ng trahedya. Nainsulto ang lalaki na dahil makitid ang isip ay binalak gumanti. Isang gabi ay sinunog nito ang bahay ng pamilya na humantong sa kamatayan ng mag-anak.

Nagluksa ang buong bayan.

Nanghinayang sila sa pagkawala ng pamilyang nagbukas sa isip nila sa halaga ng kasipagan.

Ilang buwan makaraang mailibing ang mag-anak, dalawang matanda ang dumalaw sa nasunog na bahay.

Agad ay napansin nilang ang isang grupo ng maliliit na insektong namamahay sa isang bahagi ng bakuran. Nakalinya ang mga ito at bawat isa ay may dalang butil na iniipon sa tirahan nila.

Nagkatinginan ang dalawang matanda. Alam nilang ang mga insektong iyon ay ang masisipag na mag-anak. Tinawag nila itong mga langgam.

Audio Story Telling - Ang Alamat ng Pusa At Uwak

Audio Story Telling Video - Ang Alamat ng Pusa At Uwak

Audio Story Telling - Ang Alamat ng Ulan

Audio Story Telling Video - Ang Alamat ng Ulan 

Alamat ng Luha

 

Naging usap-usapan si Luwalhati sa Baryo Asisto dahil sa madalas niyang pagpunta sa gitna ng dagat. Tuwing alas-kwatro kasi ng hapon ay naglalayag ito tangay ang lampara at munting kuwaderno. Sa gitna ng dagat kasi nakakapag-isip ng malaya si Luwalhati, hindi lamang ito lubos na maunawaan ng mga tao sa Baryo Asisto. Noong panahon ni Luwalhati ay hindi karaniwan ang lungkot o pighati. Halos araw-araw ay ipinagdiriwang ng mga tao ang biyaya ng masaganang pangingisda at ani. Sa pamumuno ni Apo Silverio, naging matiwasay at masaya ang pamumuhay ng mga taga Baryo Asisto. Ang tanging emosyon na nananalaytay sa puso ng tao ay tuwa at ligaya, wala nang iba. 

May limang buwan na din ang nakalipas ng mamaalam ang kasintahan ni Luwalhati na si Ibarro. Ang kanyang pagkamatay ay ikinagulat ng nakararami dahil ito ay nagpakalunod sa hindi malamang dahilan. Pumunta na lamang ito papalayo sa baybaying dagat hanggang sa hindi na siya matanaw. Naganap ito sa kasagsagan ng pagtulog ni Luwalhati. Sa kabila ng nangyari, nanatili pa ding masaya ang mga tao doon, maging si Luwalhati. Magmula noon ay walang pinalampas na pagkakataon si Luwalhati upang bisitahin ang dagat. Sa gitna ng dagat at binubuklat niya ang kuwadernong nangungulubot ang mga pahina. Kahit mabigat sa loob ang nangyari ay mas maigting na pag-ibig at hindi dalamhati ang naramdaman ni Luwalhati para sa kasintahan.

“Luwalhati! Magdidilim na, pumarini ka na at baka mahamogan ka diyan!” Sigaw ni Apo Silverio.

“Saglit na lamang po Apo!” Bago lamunin ng dilim ang kalangitan ay nagpasiya na si Luwalhating bumalik sa bahay.

“May lumalabas pa din ba?” Tanong ni Apo pagpasok ni Luwalhati sa bahay.

“Hindi na po kasing dami tulad ng dati.” Sagot ni Luwalhati.

“Hala, bukas ay kabilugan ng buwan, nawa’y matigil na iyang sakit mo.”

Sabay sa kabilugan ng buwan ay ang pista ni San Isidro. Bagamat katatapos pa lamang ng pista noong isang araw ay hindi ito naging hadlang upang magdiwang ang mga taga Baryo Asisto sa pista ni San Isidro. Lahat ng tahanan ay naghanda ng masaganang putahe maliban kina Apo Siverio.

“Itay, kayo po ang namumuno dito sa lugar, bakit po hindi tayo maghanda?” Tanong ni Luwalhati.

“Hindi pa panahon Luwalhati. Kailangang mawala muna iyang sakit mo bago kita maiharap sa tao.”

“Kasi po…si Ibarro…”

“Alam kong mahal mo ang binatilyo, subalit hindi tama ang ginagawa niya sa iyo!”

“Itay, patay na po si…”

“Putragis na patay iyan!”

“Pero itay, nagmamahalan po kami.”

“Hindi iyan maaari sa pamamahay ko! Papaalisin ko iyang patay mong nobyo sa katawan mo!”

Nagsimula nang dumaloy ang tubig mula sa mata ni Luwalhati, pababa sa pisngi, hanggang sa pumatak ito sa sahig. Hindi alam ng mag-ama na nakasilip pala mula sa bintanang anahaw ang tsimosang si Ferri.

“Mga kabaryo!!! Ang anak ng Apo, may sakit! Pagmasdan ninyo! Dali!”

Hindi naglaon ay dinumog na ng halos buong Baryo ang bahay ni Apo. Hindi nagawang pigilin ng matandang katawan ni Apo ang pagsalakay ng mahigit limampung katao. Pinalibutan ng mga tao si Luwalhati at pinagmasdang mabuti.

“Ano iyang nasa mata mo ineng?” Usisa ni Sese.

“Pinaparusahan na tayo ng mga diyos! Kasalanan ito ng baliw mong nobyo Luwalhati!” Sigaw ng matanda mula sa likuran.

“Hindi dapat siya nagpakamatay! Hindi na siya nahiya sa mga diyos natin! Walang utang na loob iyang si Ibarro, wala!” Banat ni Mang Apet.

Ngayon ay lalong dumami ang tubig na dumadaloy mula sa mata ni Luwalhati. Napaatras ang mga tao sa paligid niya maging ang amang si Apo. Pilit tinatakpan ni Luwalhati ang kaniyang tenga upang hindi marinig ni Ibarro ang mga sinasabi ng mga tao.

“Huwag kang makinig Ibarro, hindi totoo ang mga sinasabi nila…” bulong ng kawawang dalaga sa sarili.

“Anong ibinubulong mo sa iyong sarili bata?! Nasisiraan ka na yata ng bait!”, sigaw ng isang ale.“Apo, anong nangyayari sa anak mo?”

“Magsipagtigil kayong lahat! Mahal ko si Ibarro. Si Ibarro at ako ay iisa! Kaming dalawa ay nagmamahalan! Wala akong sakit! Maniwala kayo!” depensa ng dalagang si Luwalhati na ngayo’y hindi na mapigilan ang pagdaloy ng tubig mula sa mata. Unti-unti na ngang nanghina ang dalaga hangga’t sa ito ay malagutan ng hininga sa harap ng madla. Nilapitan ni Apo ang bangkay ng anak at niykap ito ng mahigpit.

“Ito marahil ang kabayaran ng pag-ibig ng aking anak sa isang patay. Tubig mula sa dagat ang dumadaloy sa mata ng aking si Luwalhati. Si Ibarro, at ang aking anak ay naging isa noong araw na siya’y magpaalam. Wagas ang kanilang pagmamahalan, hindi ito sumpa. Ito ay himala!”

Binuhat ni Apo ang bangkay ng anak at dinala ito papunta sa dagat. Pinagmasdan ng mga tao ang pagdaloy din ng tubig mula sa mga mata ni Apo.

“Luwalhati! Luwalhati!” Sigaw ng ama habang papalalim ng palalim ang tubig sa dagat. Mas tumindi ang pag-alon ng dagat pagsapit ng alas-kwatro ng hapon. Subalit hindi ito naging balakid kay Apo Silverio sa paghatid sa kanyang anak sa huli nitong hantungan.

“Luwalha…..…Luwalhati……lu……hati…”

Pagsapit ng alas-sais ng gabi ay bumalik na sa dati ang pag-alon ng dagat. Hanggang sa kasalukuyan ay dala ng sanlibutan ang himala ng pag-iibigang Ibarro at Luwalhati.

Audio Story Telling - Alamat Kung Bakit Sa Gabi Lumilipad Ang Paniki

 

Kung Bakit sa Gabi Lumilipad ang Paniki

Dati raw, mahigpit na magkagalit ang mga ibon at mga hayop na nakatira sa lupa. Mabangis silang pare-pareho at kapag nakikita ang isa sa mga kaaway ay pinagtutulungan.

Sa kabilang dako, ang paniki ay isang hayop na mahiyain at hindi sumasali sa awayan. Iniiwasan niya ang ibon at pati ang mga hayop na nakatira sa lupa. Ngunit isang umaga hindi nya naiwasan ang isang leon. Sa pamamasyal niya sa malapit sa kweba, biglang may lumabas na leon.

Akma na siyang papatayin nang nagsalita siya. "Huwag! Huwag mo akong patayin. Hindi mo ako kaaway. Ako'y tulad mo. Tingnan mo, pareho mo akong dalawa ang taynga at isa ang nguso."

Tiningnang mabuti ng leon ang paniki, at tunay nga, may taynga at ngusong katulad niya. "Sige, umalis kana. Pag nakakita ka ng ibon, tawagin mo ako," bilin nya sa paniki.

Isang hapon, nasalubong naman ng ibon ang agila. Hinawakan siya nito ng malalaking kuko. "Huwag mo akong saktan,"  iyak nya. "Ako'y ibong tulad mo. Masdan mo't may pakpak rin ako."

"Ah.." sabi ng agila. "Isa ka rin palang ibon. May pakpak at nakalilipad. Magkakampi pala tayo."

At mula noon, takot na ang paniki na lumabas nang maliwanag pa. Baka kasi may makasalubong siyang hayop sa lupa , o di kaya ay ibong lumilipad. Lagi na lamang sa gabi siya lumalabas sa kanyang pinananatilihang lugar.

At iyon ang dahilan kung bakit sa gabi lumilipad ang paniki.

Alamat ng Sierra Madre - The Myth of Sierra Madre

The myth of Sierra Madre is the story of Luzon.

Millennia ago, giants ruled the world and in what is now Luzon is the family of Lusong, the warrior father, and Sierra, the mother. They had two sons, lloco and Tagalo.

They lived a tranquil life, but as stories go, trouble was brewing.

Bugsong Hangin is the King of Easterlies and he was still sore over Sierra choosing Lusong over him.

In his jealousy, he would make the sea attack the land and his breath would uproot trees and crumble the mountains.

He wouldn’t stop until he killed Lusong, which he eventually did. In his dying breath, Lusong asked Sierra to protect their sons.

Sierra did this by lying on the coastline with her back to the ocean. Every time Bugsong Hangin would attack, Sierra’s body would repulse him and Iloco and Tagalo flourished since then.

Audio Story Telling - Ang Alamat ng Kwago

 

Audio Story Telling - Ang Alamat ng Kwago

Ang Alamat ng Kwago

Si Tandang Kadyong, hari ng karamutan ay nag-iisang naninirahan sa gitna ng bakurang puno ng halaman. Madalas ay hitik ng bunga ang kanyang puno ngunit walang maaaring humingi dito dahil ubod ng damot ang matanda.

"Ipinagbibili ang mga bunga dito, hindi ipinamimigay." Iyan lagi ang sabi ni Tandang Kadyong kapag may nagkamaling humingi.

Isang umaga, may isang matandang babae na hindi taga-nayon na naligaw doon. Habang naglalakad siya ay napadako sa may harapan ng bahay ni Tandang Kadyong. Nagkataong nakakaramdam narin ang babae ng gutom at pagod dahil sa mahabang paglalakad.

"Kay dami ng bunga ng bayabas! Mura lang naman ito, palagay ko'y maaari akong humingi ng kahit isa o dalawa sa may-ari."

"Hindi! Hindi ipinamimigay ito. Bukas lang ay darating na ang suki kong tagabayan at bibilhing lahat ang mga bayabas na ito."

"Kahit na sana isa lamang." pakiusap ng babae

"Sinabing hindi! Wala! Pinaghirapan ko iyan at hindi ko ipinamimigay sa iba." Sabay talikod ang lalaki at umakyat na sa kanyang bahay.

Noon na ang huling pagkakita ng mga tao kay Tandang Kadyong.

Pagkaraan ng ilang araw ng pagtataka dahil sa walang nakakakita sa matanda, sinubukan ng isang bata na pumitas ng nakalawit na bayabas. Walang nagalit.

Binuksan nila ang pinto ng bahay. Biglang lumipad na palabas ang isang ibon. Napansin ng mga bata na malalaki ang mata at tila naghahanap o di kaya ay nagbabantay.

"Anong ibon iyon?" Tanong nila.

"Kamukha ni Tandang Kadyong."

Naging Kuwago nga si Kadyong ngunit hanggang ngayon ay binabantayan parin ang mga bunga na ipinagmamaramot niya.

At iyon ang alamat ng Kuwago.

Story Telling Audio - Ang Alamat ng Paru Paro

 Story Telling Audio - Ang Alamat ng Paru Paro

Ang Alamat ng Paru paro

Magkapatid sina Rona at Lisa ngunit magkaibang-magkaiba ang ugali nila. Masipag si Rona ngunit si Lisa ay walang inaatupag kundi ang magpaganda.

Habang naglilinis ng bahay, nagluluto o naglalaba si Rona, si Lisa ay nasa harap ng salamin, nagsusuklay, at nag-aayos lagi ng sarili.

"Ate, tulungan mo naman ako. Ang dami kong labahing damit. Karamihan naman ay sa iyo," sabi ni Rona sa kapatid isang umaga.

"May gagawin pa ako. Kayang kaya mo naman iyan." Naisip ni Lisa na pipitas na siya sa hardin ng bulaklak na maipapalamuti sa kanyang buhok.

Pumunta na nga si Rona na mag-isa sa tabing ilog para maglaba.

Si Lisa ay bumaba sa kanilang hardin sa harapan ng bahay.

Habang pinipili niya kung aling bulaklak ang magandang iipit sa buhok, may matandang babae na lumapit sa tarangkahan.

"Ineng, maari mo ba akong malimusan?" samo ng matanda.

"Wala! Wala akong maililimos," pakli ni Lisa na patuloy sa paghahanap ng mailalagay sa buhok.

"Kahit na kapirasong tinapay. Ako lamang ay gutom na gutom na."

"Sinabi nang wala!" sigaw ni Lisa, sabay pagpitas sa isang bulaklak na maganda ang kulay.

Nagalit ang matanda "Hindi ka lang pala tamad, maramot ka pa at walang galang sa matanda. Gagawin kitang tulad niyang hawak mong bulaklak ngunit isang kulisap."

Engkantada pala ang matandang babae.

Nang bumalik sa bahay si Rona, hinanap niya ang kapatid.

Pumunta siya sa hardin dahil alam niyang mahilig ito sa mga bulaklak. Subalit wala si Lisa. Ang napansin ni Rona ay ang paruparong lumilipad-lipad sa ibabaw ng mga bulaklak.

 

At iyon ang alamat ng paru paro.

Story Telling Video: Alamat Kung Bakit Naging Mahaba ang Taynga ng Kuneho

 

Story Telling Video: Alamat Kung Bakit Naging Mahaba ang Taynga ng Kuneho

Alamat ng Sampung Datu ng Borneo

ANG SAMPUNG DATU Sa malayong pulo ng Borneo, ang naghaharing pinuno ay si Sultan Makatunaw. Sa ilalim ngpamumuno ni Sultan Makatunaw ay mga datu ang katulong niya sa pamumuno sa iba-ibang pook at pulo ng Borneo.

Si Sultan Makatunaw ay naging malupit at masamang sultan. Kakaiba naman ang ugali niya at asal sa mga datu. Ang mga datu ay pawang mararangal at butihing mga tao. Hindi nila naibigan ang mga gawaing masama ni Sultan Makatunaw.

Isang araw, kinausap ni Datu Puti ang iba pang mga datu tungkol sa lumalaki nilang problema sapagkat lalong nagiging masama, sakim at palagawa ng kahalayan ang malupit na sultan. Nag-usap-usap ang mga datu.

"Papayagan ba natin si Sultan Makatunaw sa kanyang masasamang Gawain? Labis na siyang makamkam sa kayamanan. Wala siyang galang sa puri ng kababaihan. Ano ang ating gagawin?" tanong ni Datu Puti sa mga kapulong na iba pang datu.

"Labanan natin siya. Huwag nating payagan ang kanyang mga kasamaan!" anang isa pang datu. 

"Ngunit kung maglalaban-laban ang mga kawal natin at mga kawal niya, maraming mga taoang mamamatay. Hindi dapat mangyari ang gayon", ang sabi ni Datu Puti.

"Alam ninyo, sa paglalakbay ko sa karagatan ay may narating akong isang pulo. Isang magandang pulo, mayaman ang lupain at mababait na mga Ati ang naninirahan. Mga Ati ang katutubong tao roon. Umalis na lamang tayo rito sa ilalim ng pamumuno ni Sultan Makatunaw. Tayo ay makipanirahan sa pulong iyon. Mababait ang mga tao roon at alam kong tayo'y kanilang tatanggapin", ang sabi ni Datu Sumakwel.

Pumayag ang ibang datu sa mungkahi ni Datu Sumakwel. Sampung datu silang nagkaisang iwan na ang pulo ng Borneo. Matagal-tagal din naman ang ginawa nilang paghahanda. Gumawa sila ng malalaking bangka na tinawag nilang balangay. Lihim silang umalis ng pulo ng Borneo. Kasama ng mga datu ang lahat ng kanilang mga pamilya at mga kamag-anak. Dala rin nila pati mga kagamitan, mga pananim, at mga hayop na gamit nila sa paggawa sa bukid. Tumagal nang mahabang panahon ang paglalakbay ng sampung malalaking bangkang balangay. Ang kanilang pinuno ay si Datu Puti.

Dumating sila sa magandang pulo na binanggit ni Datu Sumakwel. Ito ang pulo ng Aninipay ang Pulo ng Panay. Ang mga nakatira sa pulong ito ay mga Ati. Ang kanilang pinuno ay si Datu Marikudo. Mababait sila at mapagbigay.

Dumaong sa Aninipay ang sampung malalaking balangay. Nagbigay-galang kay DatuMarikudo si Datu Puti at ang kasamang mga datu. Naiwan muna sa bangka ang kanilang mga kaanak.

"Kami'y mga kaibigan mula sa Pulo ng Borneo. Kung papayag kayo, mahal na Datu Marikudo, nais naming manirahan dito sa inyong pulo", sabi ni Datu Puti.

"Sapagkat sinabi ninyong kayo'y mga kaibigan, at nakiusap kayo na makapanirahan sa aming pulo, kayo'y malugod naming tinatanggap", ang pahayag ni Datu Marikudo pagkatapos na sumangguni siya sa iba pang pinuno at mga mamamayan sa Pulo ng Aninipay.

"Maraming salamat, Datu Marikudo. Napakabait ninyo sa amin kaya mananatili tayong magkaibigan. Tanggapin ninyo ang aming handog sa inyo", sabi ni Datu Puti, at inabot ng mga datu ang isang salakot at isang batya na yari sa lantay na ginto. 

Tinanggap ni Datu Marikudo ang mga handog. Nagkaroon ng kasiyahan. Nagkaroon ng malaking piging. Nagdala ang sampung datu ng mga pagkain galing sa Borneo. Nagsaya ang lahat ang mga dumating na mga Bisaya mula sa Borneo at mga Ati na katutubong tao ng Pulo ng Aninipay.

Nanirahan sa may baybay-dagat ang mga bagong dating ngunit ang mga Ati naman aylumipat ng tirahan sa dakong loob ng pulo. Dito na sa Pulo ng Aninipay nanirahan ang pitong datu,ang kanilang mga kaanak at kasama. Samantala, ang tatlong datu na pawang binata pa ay nagpatuloysa kanilang paglalayag. Narating nila ang Look ng Batangas. Dito naman sila nakipanirahan at dito narin nagkaroon ng familya sa Pulo ng Luzon. Itong Pilipinas na ang inari nilang bayan. Namuhay silangmapayapa at matiwasay kasama ang mga katutubo. Sila ang mga Pilipino.

Patak- Tubig

Ako si Patak-TubigIsa ako sa marami, milyun-milyun ang aming bilang

Dati kaming nasa lupa o sa dahon ng halaman

Nadadala ni Hangin kapat mainit ang araw

Kapag bumigat kami, dahil sa kalamigan,

Natutunaw kami't bumabagsak bilang patak-ulan.

Buod ng Alamat ng Sampung Datu sa Borneo:

Ang Alamat ng Sampung Datu ng Borneo ay tumutukoy sa sampung pinuno ng naturang kalupaan na sinasabing nagpasiyang maglayag patungong Panay sa pagnanais na matakasan ang pagmamalupit at di makatarungang paghahari ni Datu Makatunaw sa Borneo. 

Nilisan ng mga datu, na lulan ng barangay, ang kanilang sakop kasama ang kani-kanilang mga kabiyak. Kabilang sa mga naglayag ay sina: Datu Puti (at Piangpangan), Datu Sumakwel (at Kapinangan), Datu Bangkaya (at Katurong), Datu Paiborong (at Pabilaan), Datu Paduhinogan (at Tibongsapay), Datu Dumangsol, Datu Libay, Datu Dumangsil, Datu Domalogdog, and Datu Balensuela.

Batay sa alamat, ang mga katutubong Agta, na siyang naninirahan sa kapuluan ng Panay, ay naligalig sa pagdaong ng nabanggit na sampung datu. Upang maibsan ang nadaramang takot ng mga Agta, mahinahong ipinarating ni Datu Puti kay Marikudo, pinuno ng mga katutubo, na dalisay ang kanilang hangarin. Nang lumaon, napagkasunduan ng dalawang panig na makipagkalakalan sa isa't isa, sampu ng kanilang nasasakupan. Inanyayahan ni Marikudo ang sampung datu sa isang piging, at dito'y hiniling ng mga datu na makamtan ang kapatagn ng Panay kapalit ng isang gintong salakot na ibibigay nila sa mga katutubo; maluwag namang nagpaunlak ang hiningan. Simula nito'y nagkaroon na ng mabuting samahan ang mga datu at ang mga Agta.

Hindi nagtagal, namundok rin ang mga Agta sapagkat kanilang napuna na lubhang malawak para sa kanila ang kapatagan, kaya naman naiwan dito ang mga datu at pinaghatian ang kalupaan sa tatlo— Aklan, Irong Irong, at Hamitik. 

Ang bawat  tao ay hndi kinakailangan mag away, pagkakasundo at mabuting pag uusap lamang ang kailangan upang m,atugunan ang bawat pangangailangan at masolusyunan ang bawat problema. 

Walang gulo, walang giyera, tahimik na pamumuhay...

Sa loob ng mahabang panahon, ang alamat na ito ay kinilala ng mga lokal na mamamayan ng Panay bilang bahagi ng kanilang kasaysayan - isang matibay at matatag na patunay ng pagkakabuo ng kanilang lipunan at lahi. Subalit batay sa pagsusuri ng mga dalubhasa, ang naturang salaysay ay wala sa katuwiran at itinuturing na peke o huwad.

Alamat ng Pechay or Petsay

Sa isang nayon sa Bungahan ay may mag-anak na naninirahan na ubod ng ingay. Maraming mga puno at halaman sa lugar na iyon. Madalas na inuutusan ng nanay ang kanyang mga anak na sina Fe at Chai na mamitas ng mga bunga ng puno at halaman. Pilyo ang magkapatid kaya madalas mapagalitan at nasisigawan ng kanilang ina.

Isang araw inutusan sila ng kanilang ina na manguha ng mga bunga sa kakahuyan. Masayang-masaya at patakbo-takbo sina Fe at Chai papuntang kakahuyan ngunit sa halip na manguha ng bunga ay panay laro lamang ang ginawa. Namahinga sila sandali sa maliit na kubo. Matapos mamahinga ay naghabulan ulit ang dalawa, nakakita sila ng maliit na kweba. 

Pumasok sila upang maglaro. Sa kasamaang palad hindi na nakalabas ang dalawang bata. Labis na nag-alala ang kanilang ama at ina dahil madilim na ay wala pa ang kanilang mga anak.

“Tay, gabi na ay wala pa sina Fe at Chai nasaan na kaya sila?” Wika ng ina.

“Baka naman pauwi na sila, alam mo naman ang mga iyon kapag inutusan mo ay may kasamang laro kaya matagal.” Wika naman ng ama.

Naidlip na ang mag-asawa ngunit paggising nila ay wala pa rin ang magkapatid.

“Tay, bukas na bukas pagbukang-liwayway ay hanapin mo sila sa kakahuyan.” Ang nag-aalalang tinig ng ina.

“Oo sige mabuti pa maghapunan na tayo at baka nakatulog na sina Fe at Chai roon sa ating kubo sa kakahuyan.” Wika ng ama.

Kinaumagahan ay hinanap ng kanilang ama ang magkapatid habang abala naman ang ina sa pagdidilig ng mga tanim na gulay.

“Nalibot ko na ang buong kakahuyan at kubo natin pero wala roon sina Fe at Chai.” Ang malungkot na wika ng ama.

Napaiyak na lamang ang mag-asawa sa pagkawala ng kanilang mga anak.

Lumipas ang maraming araw ngunit tahimik sapagkat walang pinagagalitan o sinisigawan ang mag-asawa. Bakas ang lungkot sa mukha ng mag-asawa at pagkasabik sa mga anak. Habang nagdidilig ng mga tanim na gulay may napansin ang ina na kakaibang gulay na tumubo sa kanilang taniman. Animo’y mga batang paslit ng biglang lumilitaw. 

“Tay, tingnan mo may mga kakaibang gulay dito sa ating taniman.” Nagmamadaling wika ng ina.

“Oo nga biglang dumami at nagsulputan ang mga iyan, naalala ko sina Fe at Chai na bigla na lamang sumusulpot.” Wika ng ama.

“Ano kaya ang tawag sa gulay na ito?” Tanong ng ina.

“Tawagin natin itong PETSAY bilang alaala sa ating mga anak na sina Fe at Chai.” ang naiiyak na tinig ng ama.

Alamat ng Bundok Arayat

Ang Bundok sa Arayat na nakapatungo sa mga lalawigan ng Kapampangan at Nueva Ecija ay may iniingatang mga kahiwagaan na nagkasali-salin na sa mga maraming paniniwala. Sa maraming kapaniwalaang iyan ay lalong bansag ang mga talang nababanggit sa lathalang ito, dahil sa pagkakatanim sa diwa ng napakarami nang salin ng lahi sa Arayat at kanonog-bayan.

Sang-ayon sa matatanda sa Arayat, ang bundok n nasabi ay ari ng isang napakaganda at mapaghimalang babae, si Mariang Sinukuan. Di-umano kapag mabili ang mga paninda, ang araw ng lingo sa pamilihang bayan na Arayat, si Maria ay lumulusong sa bayan upang magtinda at mamili. Subali't ang engkantada ay hindi mo raw makikilala dahilan sa iba't ibang paraan ng pagbabalatkayo na kanyang ginagawa. Naroon daw ang mag-ayos siya na tulad sa isang matandang magbubukid, bukod sa pagiging maitim, ay pango pa ang ilong at sungal sunagl ang mga labi pinatutunayan din ng marami taga-Arayat na maraming kagila-gilalas na pangyayari ang mararanasan ng sinumang dadalaw sa bundok na iyon. Ang kabundukan ay totoong masagana sa mga bungang-kahoy at ang sinumang aabutin ng kagutuman doon ay malayang makakpipitas at makakain ng bungang maibigan niya, subalit ang sinumang magtangkang mag-uwi ng mga bungang-kahoy mula roon ay hindi matututuhan ang landas pauw. At ang lalong kahima-himala ay ang pagbuhos ng ulan kasabay ang paglakas ng ihip ng hangin. Ngunit sa sandaling ilapag ng taong iyon at iwan ang mga bungang dala niya, ang landas sa pauwi ay madaling matututuhan. Ang malaking tipak ng batong-buhay sa ituktok ng bundok ay batyang pinaglalabhan ng engkantada.

Dahil sa paniwalang napakaganda ni Mariang Sinukuan at dahil rin sa magaagndang tugtugin maririnig sa kabundukan, wala sinumang namamlagi roon sa pangambang baka magayuma sila at hindi na muling makabalik sa kanilang tahanan.

Ang Alamat ng Bulkang Kanlaon

Noong mga unang panahon may isang malupit na namiminsala sa mga tao. Wala itong pinatatawad. Ang ulupong na ito ay may pitong ulo at ang labing-apat na butas ng ilong ay nagbubuga ng usok. Wari bang wala nang makakagapi sa ulupong na ito na nakatira sa bundok. Marami na siyang napapatay dahil sa pagbubuga niya ng apoy kapag siya ay nagagalit.

Kumunsulta si Haring Ma-ao sa mga pantas at isang manggagamot ang nagmungkahi na kailangang mag-alay sa ulupong ng isang magandang dalaga upang ito ay mapatigil sa pamiminsala.

Ipinaabot naman ng pari sa mamamayan ang utos na iyon. Sa takot nilang sila ang ialay, nagpinta ng mukha ang mga dalaga. Lahat sila ay pawang pumangit na.

Makalipas ang ilang buwan, bigong bumalikang pari at "Wala na pong magandang dalaga. Nasunog na ang kanilang balat at mukha nang abutin sila ng apoy na ibinubuga ng ulupong. Tanging si Prinsesa Talisay na lamang ang natitirang magandang dalaga rito," pagbabalita ng pari kay Haring Ma-ao.

Nalungkot ang Hari sapagkat maging si Datu Sagay ay nagpatunay sa mga ibinalita ng pari. Samantala, isang banyaga ang nagkataong nakabalita sa pananalanta ng ulupong. Ipinahayag niya sa Hari ang kanyang nasang pagtulong na puksain ang ulupong. Napangiti si Prinsesa Talisay at nawika niya sa sariling, "Salamat, ipagdarasal ko ang kanyang tagumpay at kaligtasan. Napakakisig niya."

"Matapang ka magiting na binata. "Kung mapapatay mo ang ulupong ay magiging iyo ang kalahati ng aking kayamanan at ang aking kaisa-isang anak na si Prinsesa Talisay ay ma papasaiyo," may pag hangang wika ng Hari.

Naglakbay si Laon, ang binatang banyaga. Sa kanyang paglalakbay patungong bundok ay nasalubong niya ang Langgam. "Hoy, langgam, ako si Laon. Sabihin mo kay Haring Langgam na may utos ang panginoon ninyong si Laon. Lahat ng sundalong langgam ay papuntahin sa bundok at papatayin natin ang namiminsalang ulupong. Ito ay para rin sa inyong kapayapaan."

Gannon din ang sinabi ni Laon kay Haring Buboyog. Haring Lawin naman ay nag wikang. "Handa kaming tumulong, Haring Khan Laon. Sabihin lamang ninyo ang aming gagawin."

Nagsisugod silang lahat sa bundok. Doon nagahap ang isang umaatikabong bakbakan. Halos matabunan na ang ulupong sa dami ng langgam. Kinakagat nila ang mga pagitan ng kaliskis, singit at leeg ng halimaw. Tinutusok naman ng mga bubuyog ang mga mata ng ulupong. Hindi nilapansin ang ibinubugang apoy ng kalaban. Patuloy sila sa kanilang pakikipaglaban.

Samantala, sa kaharian ay hindi mapalagay ang mga tao. Umiiyak si Prinsesa Talisay. Humingi siya ng tulong sa kanyang amaing si Datu Sagay. Nagpasiya si Datu Sagay na sundan si Khan Laon upang pigilan na ito sa iba pa niyang binabalak na gawin. Ipinagsisigawan naman ng taong bayan na si Prinsesa Talisay ang ialay sa ulupong kapag nabigo si Khan Laon sa labanan.

Si Datu Sagay at ang kanyang mga kawal ay nakarating sa bundok. Inabutan nilang dinudukot ng mga lawin ang mga mata ng halimaw. Lumapit si Laon at tinagpas ang mga ulo ng ulupong. Nasaksihang lahat ni Sagay ang mga ito. Nakabalik sa kaharian sina Khan Laon, mga langgam, mga bubuyog. Tuwang-tuwang ibinalita ni Datu Sagay ang kagitingan ni Khan Laon.

"Haring Ma-ao ang lahat po ng ito ay hindi ko magagawa kung wala ang mga kaibigan kung langgam, buboyog at lawin. Sila ay ating pangalagaan sapagkat sila, tulad natin ay nilikha rin ng Diyos. Maraming salamat sa inyong lahat mga kaibigan ko ang sabi ni Laon.

Noon din ay ibinigay ni Haring Ma-ao ang kalahating bahagi ng kanyang kayamanan at si Prinsesa Talisay ay naging asawa ni Khan Laon. Naging maligaya ang dalawa. At magmula nga noon, ang bundok na pinangyarihan ng kamatayan ng ulupong ay tinawag na Bundok Kanlaon upang bigyang karangalan ang kabayanihan ni Haring Khan Laon.